|
CHAPTER II - On Prânâyâma
Dvitīyopadeśah 두번째 지시 [2]
제2장 - 프라나야마[3][4]
[2.1]Posture becoming established, a Yogî, master of
himself, eating salutary and moderate food, should
practise Prânâyâma, as instructed by his guru.
자세가 확립되면, 자신의 주인인 요기(Yogî)는 유익하고 적당한 음식을 먹으며 구루(스승)의 지시에 따라 프라나야마(Prânâyâma)를 수행해야 합니다.[5]
[2.2]Respiration being disturbed, the mind becomes disturbed. By restraining respiration, the Yogî gets steadiness of mind.
호흡이 어지러워지면 마음이 어지러워집니다. 호흡을 억제(조절)함으로써 요기는 마음의 안정을 얻습니다.
[2.3]So long as the (breathing) air stays in the body, it is called life. Death consists in the passing out of the (breathing) air. It is, therefore, necessary to restrain the breath.
(호흡하는) 공기가 몸 안에 머무르는 한, 그것을 생명이라고 합니다. 죽음은 (호흡하는) 공기가 빠져나가는 것입니다. 그러므로 호흡을 억제(조절)하는 것이 필요합니다.
[2.4]The breath does not pass through the middle channel (susumnâ), owing to the impurities of the nâdîs. How can then success be attained, and how can there be the unmanî avasthâ.
나디스의 불순물로 인해 호흡은 중간 통로(수숨나)를 통과하지 못합니다. 그러면 어떻게 성공할 수 있으며, 어떻게 무의식(unmanî avasthâ)이 (살아)있을 수 있습니까?
[2.5]When the whole system of nâdîs which is full of
impurities, is cleaned, then the Yogî becomes able to
control the Prâna.
불순물로 가득 찬 나디스 체계 전체가 깨끗해지면 요가행자는 프라나를 통제할 수 있게 됩니다.
[2.6]Therefore, Prânâyâma should be performed daily with sâtwika buddhi (intellect free from raja and tama or activity and sloth), in order to drive out the impurities of the susumnâ. method of performing Prânâyâma.
그러므로 프라나야마는 수숨나의 불순물을 몰아내기 위해 매일 사트위카 붓디(라자[6]와 타마[7], (무리한)활동과 나태가 없는 지성)[8]와 함께 수행해야 합니다. 프라나야마 수행 방법.
[2.7][2.8]Sitting in the Padmâsana posture the Yogî should fill in the air through the left nostril (closing the right one); and, keeping it confined according to one's ability, it should be expelled slowly through the sûrya (right nostril). Then, drawing in the air through the sûrya (right nostril) slowly, the belly should be filled, and after performing Kumbhaka as before, it should be expelled slowly through the chandra (left nostril).
파드마사나 자세로 앉아 요기는 왼쪽 콧구멍(오른쪽 콧구멍을 닫음)을 통해 공기를 채워야 합니다. 그리고 자신의 능력에 따라 그것을 가두어 두고 수리야(오른쪽 콧구멍)를 통해 천천히 배출해야 합니다. 그런 다음 수리야(오른쪽 콧구멍)를 통해 천천히 공기를 끌어들이면서 배를 채우고, 이전처럼 쿰바카를 수행한 후 찬드라(왼쪽 콧구멍)를 통해 천천히 배출해야 합니다.
[2.9]Inhaling thus through the one, through which it was expelled, and having restrained it there, till possible, it should be exhaled through the other, slowly and not forcibly.
배출된 한쪽을 통해 흡입하고 가능한 한 거기에 억제한 후 다른 쪽을 통해 천천히 강제로 내쉬어야 합니다.
[2.10]If the air be inhaled through the left nostril, it should be expelled again through the other, and filling it through
the right nostril, confining it there, it should be expelled through the left nostril. By practising in this way, through the right and the left nostrils alternately, the whole of the collection of the nâdîs of the yamîs (practisers) becomes clean, i.e., free from impurities, after months and over.
왼쪽 콧구멍으로 공기를 들이마셨다면, 다시 다른 쪽 콧구멍으로 내보내고, 왼쪽 콧구멍으로 채워야 합니다.
오른쪽 콧구멍에 갇혀 있으면 왼쪽 콧구멍으로 배출되어야 합니다. 이런 식으로 오른쪽과 왼쪽 콧구멍을 통해 번갈아 수행하면 야미(수행자)의 나디 모음 전체가 몇 달이 지나면 불순물이 없이 깨끗해집니다.
[2.11]Kumbhakas should be performed gradually 4 times during day and night, i.e., (morning, noon, evening and midnight), till the number of Kumbhakas for one time is 80 and for day and night together it is 320.
쿰바카(Kumbhakas)는 낮과 밤으로 (즉 아침, 정오, 저녁, 자정)에 4회 점진적으로 수행해야 하며, 한 번 쿰바카(Kumbhaka)의 횟수는 80회, 낮과 밤을 합하면 320회가 됩니다.
[2.12]In the beginning there is perspiration, in the middle stage there is quivering, and in the last or the 3rd stage one obtains steadiness; and then the breath should be made steady or motionless.
처음에는 땀이 나고, 중간 단계에서는 떨림이 있고, 마지막 단계, 즉 3번째 단계에서는 안정감을 얻습니다. 그런 다음 호흡은 안정되거나 움직이지 않게 되어야 합니다.
[2.13]The perspiration exuding from exertion of practice should be rubbed into the body (and not wiped), as by so doing the body becomes strong.
수행에서 나온 땀은 몸에 문질러야(하며 닦지 않아야) 합니다. 그렇게 하면 몸이 강해집니다.
[2.14]During the first stage of practice the food consisting of
milk and ghee is wholesome. When the practice
becomes established, no such restriction is necessary.
수행의 첫 번째 단계에서는 우유와 버터 기름으로 구성된 음식이 건강에 좋습니다. 실천이 확립되면 그러한 제한은 필요하지 않습니다.[9]
[2.15]Just as lions, elephants and tigers are controlled by and by, so the breath is controlled by slow degrees, otherwise (i.e., by being hasty or using too much force) it kills the practiser himself.
사자, 코끼리, 호랑이가 차례로 제어되는 것처럼 호흡도 천천히 제어됩니다. 그렇지 않으면(즉, 서두르거나 너무 많은 힘을 사용하여) 수행자 자신을 죽음에 이르게 합니다.
[2.16]When Prânayama, etc., are performed properly, they eradicate all diseases; but an improper practice generates diseases.
프라나야마 등이 적절하게 수행되면 모든 질병이 근절됩니다. 그러나 부적절한 행위는 질병을 낳습니다.
[2.17]Hiccough, asthma, cough, pain in the head, the ears, and the eyes; these and other various kinds of diseases are generated by the disturbance of the breath.
딸꾹질, 천식, 기침, 머리, 귀, 눈의 통증. 이러한 질병과 기타 다양한 질병은 호흡 장애로 인해 발생(한다고 보아야)합니다.
[2.18]The air should be expelled with proper tact and should be filled in skilfully; and when it has been kept confined properly it brings success.
공기는 적절한 재치로 배출되어야 하며 능숙하게 채워져야 합니다. 그리고 그것이 적절하게 유지되면 성공을 가져옵니다.
NB: The above caution is necessary to warn the aspirants against omitting any instruction; and, in their zeal to gain success or siddhis early, to begin the practice, either by using too much force in filling in, confining and expelling the air, or by omitting any instructions, it may cause unnecessary pressure on their ears, eyes, etc., and cause pain. Every word in the instructions is full of meaning and is necessarily used in the slokas, and should be followed very carefully and with due attention. Thus there will be nothing to fear whatsoever.
We are inhaling and exhaling the air throughout our lives without any sort of danger, and Prânayama being only a regular form of it, there should be no cause to fear.
주의: 위의 주의 사항은 지원자에게 지침을 생략하지 않도록 경고하는 데 필요합니다. 그리고 일찍 성공하거나 싯디를 얻으려는 열심으로 인해 수행을 시작하려는 경우, 공기를 채우고, 제한하고, 배출하는 데 너무 많은 힘을 사용하거나 지침을 생략함으로써 귀, 눈 등 신체에 불필요한 압력을 가할 수 있습니다. 그리고 통증을 유발합니다. 지침의 모든 단어는 의미로 가득 차 있으며 반드시 슬로카에서 사용되므로 주의 깊게 따라야 합니다. 그러면 아무것도 두려워할 것이 없을 것입니다.
우리는 일생 동안 어떠한 위험도 없이 공기를 들이마시고 내쉬고 있으며, 프라나야마는 공기의 일반적인 형태일 뿐이므로 두려워할 이유가 없습니다.
[2.19]When the nâdîs become free from impurities, and there appear the outward signs of success, such as lean body and glowing colour, then one should feel certain of success.
나디에 불순물이 없어지고 날씬한 몸체와 빛나는 색상과 같은 성공의 외적 징후가 나타나면 성공에 대한 확신을 가져야 합니다.
[2.20]By removing the impurities, the air can be restrained, according to one's wish and the appetite is increased, the divine sound is awakened, and the body becomes healthy.
불순물을 제거하면 공기를 억제(조절)할 수 있고, 뜻에 따라 식욕이 왕성해지며, 신의 소리가 깨어나고, 몸이 건강해집니다.
[2.21] If there be excess of fat or phlegm in the body, the six kinds of kriyâs (duties) should be performed first. But others, not suffering from the excess of these, should not perform them.
몸에 지방이나 가래가 너무 많으면 여섯 가지 크리야(의무)를 먼저 수행해야 합니다. 그러나 이러한 과잉으로 고통받지 않는 다른 사람들은 그러한 일을 수행해서는 안 됩니다.
[2.22] The six kinds of duties are: Dhauti, Basti, Neti, Trâtaka, Nauti and Kapâla Bhâti. These are called the six actions.
의무의 6가지 종류는 다우티(Dhauti), 바스티(Basti), 네티(Neti), 트라타카(Trâtaka), 나우티(Nauti) 및 카팔라 바티Kapâla Bhâti)입니다. 이를 6가지 행위라고 합니다.
[2.23]Shatkarma
These six kinds of actions which cleanse the body should be kept secret. They produce extraordinary attributes and are performed with earnestness by the best of Yogîs.
샤트카르마
몸을 정화하는 이 여섯 가지 행위는 비밀로 해야 합니다. 그들은 특별한 특성을 만들어내고 최고의 요기들이 진지하게 수행합니다.
[2.24] The Dhauti
A strip of cloth, about inches wide and 5 cubits long, is pushed in (swallowed), when moist with warm water, through the passage shown by the guru, and is taken out again. This is called Dhauti Karma.
NB: The strip should be moistened with a little warm water, and the end should be held with the teeth. It is swallowed slowly, little by little; thus, first day one cubit, 2nd day two cubits, 3rd day three cubits, and so on. After swallowing it the stomach should be given a good, round motion from left to right, and then it should be taken out slowly and gently.
다우티
너비가 약 인치, 길이가 5큐빗인 천 조각을 따뜻한 물에 적셨을 때 구루가 안내한 통로를 통해 밀어넣고(삼켰다가) 다시 꺼냅니다. 이것을 다우티 카르마(Dhauti Karma)라고 합니다.
주의: 스트립은 약간의 따뜻한 물에 적셔야 하며 끝 부분은 치아로 고정되어야 합니다. 천천히, 조금씩 삼켜집니다. 따라서 첫째 날은 1큐빗, 둘째 날은 2큐빗, 셋째 날은 3큐빗 등입니다. 삼킨 후에는 위를 왼쪽에서 오른쪽으로 잘 돌려 천천히 부드럽게 꺼냅니다.
[2.25] There is no doubt, that cough, asthma, enlargement of the spleen, leprosy, and 0 kinds of diseases born of phlegm, disappear by the practice of Dhauti Karma.
기침, 천식, 비장 비대, 나병 및 가래로 인한 모든 질병이 다우티 카르마 수행으로 사라진다는 것은 의심할 여지가 없습니다.
[2.26] The Basti
Squatting in naveldeep water, and introducing a six inches long, smooth piece of ½ an inch diameter pipe, open at both ends, half inside the anus; it (anus) should he drawn up (contracted) and then expelled. This washing is called the Basti Karma.
바스티
배꼽깊이 물에 쪼그려 앉아 길이 약15.24센티미터(6인치), 직경 1.27센티미터(1/2인치)의 부드러운 파이프 조각을 양쪽 끝이 열려 있고 절반은 항문 안쪽에 삽입합니다. 그것(항문)이 수축(수축)된 다음 추방되어야 합니다. 이 세척을 바스티 카르마(Basti Karma)라고 합니다.
[2.27] By practising this Basti Karma, colic, enlarged spleen, and dropsy, arising from the disorders of Vâta (air), pitta(bile) and kapha (phlegm), are all cured.
이 바스티 카르마를 수행함으로써 바타(공기), 피타(담즙), 카파(가래)의 장애로 인한 복통, 비장 비대, 수종이 모두 치료됩니다.
[2.28] By practising Basti with water, the Dhâtâs, the Indriyas and the mind become calm. It gives glow and tone to the body and increases the appetite. All the disorders disappear.
물로 바스티를 수행함으로써 다따(Dhâtâ), 인드리야(Indriya) 및 마음이 고요해집니다. 몸에 빛과 탄력을 주고 식욕을 증가시킵니다. 모든 장애가 사라집니다.
[2.29] The Neti
A cord made of threads and about six inches long, should be passed through the passage of the nose and the end taken out in the mouth. This is called by adepts the Neti Karma.
네티
약 6인치(15.24센티미터) 길이의 실로 만들어진 끈을 코를 통과시켜 그 끝을 입으로 꺼내야 합니다. 이것을 숙련자들은 네티 카르마(Neti Karma)라고 부릅니다.
[2.30] The Neti is the cleaner of the brain and giver of divine sight. It soon destroys all the diseases of the cervical and scapular regions.
네티는 뇌를 깨끗하게 하고 신성한 시력을 주는 존재입니다. 이는 곧 경추 및 견갑골 부위의 모든 질병을 파괴합니다.
[2.31]The Trâtaka
Being calm, one should gaze steadily at a small mark,till eyes are filled with tears. This is called Trataka by âchâryas.
트라타카
침착하게 눈에 눈물이 고일 때까지 작은 점을 꾸준히 응시해야 합니다. 이것은 아차리아(âchâryas)[10]에 의해 트라타카(Trataka)라고 불립니다.
[2.32]Trâtaka destroys the eye diseases and removes sloth, etc. It should be kept secret very carefully, like a box of jewellery.
트라타카는 안과 질환을 없애고 게으름 등을 제거합니다. 보석 상자처럼 매우 조심스럽게 비밀로 유지되어야 합니다.
[2.33]The Nauli
Sitting on the toes with heels raised above the ground, and the palms resting on the ground, and in this bent posture the belly is moved forcibly from left to right just, as in vomiting. This is called by adepts the Nauli Karma.
나울리
발꿈치를 땅 위로 올리고 손바닥을 땅에 대고 발가락을 대고 앉은 자세로 구부린 자세에서 배는 마치 구토를 하는 것처럼 왼쪽에서 오른쪽으로 강제로 움직입니다. 이것은 숙련자들에 의해 나울리 카르마(Nauli Karma)라고 불립니다.
[2.34]It removes dyspepsia, increases appetite and digestion,and is like the goddess of creation, and causes happiness. It dries up all the disorders. This Nauli is an excellent exercise in Hatha Yoga.
소화불량을 없애고 식욕과 소화를 촉진하며 창조의 여신과 같아서 행복을 가져다줍니다. 그것은 모든 장애를 말립니다.(제거합니다) 이 나울리(Nauli)는 하타요가(Hatha Yoga)의 훌륭한 운동입니다.
[2.35]When inhalation and exhalation are performed very quickly, like a pair of bellows of a blacksmith, it dries up all the disorders from the excess of phlegm, and is known as Kapâla Bhâti.
대장장이의 풀무처럼 들숨과 날숨이 매우 빠르게 수행되면 담의 과잉으로 인한 모든 질병을 말려 주는 것을 카팔라 바티(Kapâla Bhâti)라고 합니다.
[2.36]When Prânâyâma is performed after getting rid of obesity born of the defects phlegm, by the performance of the six duties, it easily brings success.
가래로 인한 비만을 제거한 후 프라나야마를 수행하면 여섯 가지 의무를 수행함으로써 쉽게 성공할 수 있습니다.
[2.37]Some âchâryâs (teachers) do not advocate any other practice, being of opinion that all the impurities are dried up by the practice of Prânâyâma.
일부 차차리아(교사)는 프라나야마 수행을 통해 모든 불순물이 말려진다는 의견으로 다른 수행을 옹호하지 않습니다.
[2.38]Gaja Karani
By carrying the Apâna Vâyû up to the throat, the food, etc. in the stomach are vomited. By degrees, the system of Nâdîs (Śankhinî) becomes known. This is called in Hatha as Gaja Karani.
가자 카라니
아파나 바유(Apāna Vâyû)를 목구멍까지 운반함으로써 위장에 있는 음식 등을 토해냅니다. 점차적으로 나디스(Nâdîs 또는 Śankhinî) 시스템이 알려지게 됩니다. 이것은 하타(Hatha)에서는 가자 카라니(Gaja Karani)로 불립니다.
[2.39]Brahmâ, and other Devas were always engaged in the exercise of Prânâyâma, and, by means of it, got rid of the fear of death. Therefore, one should practise prânâyâma regularly.
브라흐마와 다른 데바들은 항상 프라나야마 수행에 참여했고, 이를 통해 죽음에 대한 두려움을 없앴습니다. 그러므로 우리는 정기적으로 프라나야마를 수행해야 합니다.
[2.40]So long as the breath is restrained in the body, so long as the mind is undisturbed, and so long as the gaze is fixed between the eyebrows, there is no fear from Death.
몸에서 호흡이 억제되고 마음이 흔들리지 않는 한, 시선이 눈썹 사이에 고정되어 있는 한 죽음이 두렵지 않습니다.
[2.41]When the system of Nâdis becomes clear of the impurities by properly controlling the prâna, then the air, piercing the entrance of the Suśumnâ, enters it easily.
프라나를 적절하게 조절하여 나디스 체계에서 불순물이 제거되면 수슘나의 입구를 뚫는 공기가 쉽게 들어갑니다.
[2.42]Steadiness of mind comes when the air moves freely in the middle. That is the manonmanî (भनोन्मनी) condition, which is attained when the mind becomes calm.
중앙의 공기가 자유롭게 움직일 때 마음의 안정이 찾아옵니다. 이것이 바로 마음이 고요해질 때 얻어지는 마농마니(manonmanny) 상태입니다.
[2.43]To accomplish it, various Kumbhakas are performed by those who are expert in the methods; for, by the practice of different Kumbhakas, wonderful success is attained.
이를 달성하기 위해 방법에 전문가들이 다양한 쿰바카(Kumbhaka)를 수행합니다. 왜냐하면 다양한 쿰바카(Kumbhaka)를 수행함으로써 놀라운 성공을 거둘 수 있기 때문입니다.
Different hinds of Kumbhakas
다양한 종류의 쿰바카들
[2.44]Kumbhakas are of eight kinds, viz., Sûrya Bhedan, Ujjâyî, Sîtkarî, Sîtalî, Bhastrikâ, Bhrâmarî, mûrchhâ, and Plâvinî.
쿰바카에는 수리야 베단(Sûrya Bhedan)[11], 우짜이(Ujjâyî)[12], 시트카리(Sîtkarî)[13], 시탈리(Sîtalî싯탈리)[14], 바스트리카(Bhastrikâ)[15], 브라마리(Bhrâmarî)[16], 무르차(mûrchhâ)[17] 및 플라비니(Plâvinî)[18]의 8가지 종류가 있습니다.
[2.45]At the end of Pûraka, Jâlandhara Bandha should be performed, and at the end of Kumbhaka, and at the beginning of Rechaka, Uddiyâna Bandha should be performed.
NB: Pûraka is filling in of the air from outside. Kumbhaka is the keeping the air confined inside. Rechaka is expelling the confined air. The instructions for Puraka, Kumbhaka and Rechaka will be found at their proper place and should he carefully followed.
프라카(Pûraka)가 끝나면 잘란다라 반다(Jâlandhara Bandha)를 수행해야 하고 쿰바카(Kumbhaka)가 끝나면 레차카(Rechaka)가 시작될 때 웃디야나 반다(Uddiyâna Bandha)를 수행해야 합니다.
주의: 프라카(Pûraka)는 외부에서 공기를 채우고 있습니다. 쿰바카(Kumbhaka)는 공기를 내부에 가두는 것입니다. 레차카가 제한된 공기를 배출하고 있습니다. 프라카,쿰바카(Kumbhaka) 및 레차카(Rechaka)에 대한 지침은 적절한 위치에서 찾을 수 있으며 주의 깊게 따라야 합니다.
[2.46]By drawing up from below (mûla Bandha) and contracting the throat (Jâlandhara Bandha) and by pulling back the middle of the front portion of the body (i.e., belly), the Prâna goes to the Brahma Nâdî(Susumnâ). The middle hole, through the vertebral column, through which the spinal cord passes, is called the Susumnâ Nâdî of the Yogîs. The two other sympathetic cords, one on each aide of the spinal cord, are called the Idâ and the Pingalâ Nâdîs. These will be described later on.
아래에서 위로 끌어올리고(mûla Bandha) 목을 수축하고(Jâlandhara Bandha) 몸의 앞부분 중앙(즉, 배)을 뒤로 당겨서 프라나는 브라흐마 나디(Susumnâ)로 갑니다. 척수가 통과하는 척추를 통과하는 가운데 구멍을 요기의 수슘나 나디(Susumnâ Nâdî)라고 합니다. 척수의 각 측부에 하나씩 있는 다른 두 개의 교감 신경삭은 이다(Idâ)와 핑갈라 나디(Pingalâ Nâdîs)라고 합니다. 이에 대해서는 나중에 설명하겠습니다.
[2.47]By pulling up the Apâna Vâyu and by forcing the Prâna Vâyu down the throat, the Yogî, liberated from old age, becomes young, as it were 6 years old.
Note: The seat of the Prâna is the heart; of the Apâna anus; of the Samâna the egion about the navel; of the Udâna the throat; while the Vyâna moves throughout the body.
아파나 바유[19]를 끌어당기고 프라나 바유[20]를 목구멍으로 밀어넣음으로써[21] 노년기에서 해방된 요기는 6살처럼 젊어집니다.
참고: 프라나의 자리는 심장입니다. 아파나(Apana)의(자리는) 항문; 사마나(Samana)의 배꼽 주위 영역; 우다나(Udâna)의 목구멍; 반면 비야나(Vyâna)는 몸 전체를 움직입니다.
Sûrya Bhedana
수리야 베다나
[2.48]Taking any comfortable posture and performing the âsana, the Yogî should draw in the air slowly, through the right nostril.
편안한 자세로 아사나를 수행하면서 요기는 오른쪽 콧구멍을 통해 천천히 공기를 끌어들여야 합니다.
[2.49]Then it should be confined within, so that it fills from the nails to the tips of the hair, and then let out through the left nostril slowly.
Note: This is to be done alternately with both the nostrils, drawing in through the one, expelling through the other, and vice versa.
그런 다음 손톱부터 머리카락 끝까지 채워지도록 안에 갇혀 있다가 천천히 왼쪽 콧구멍으로 빠져나가게 합니다.
참고: 이 작업은 두 콧구멍을 번갈아 가며 수행해야 하며, 한 쪽 콧구멍으로 들어가고 다른 쪽 콧구멍으로 내보내고 그 반대의 경우도 마찬가지입니다.
[2.50]This excellent Sûrya Bhedana cleanses the forehead (frontal sinuses), destroys the disorders of Vâta, and removes the worms, and, therefore, it should be performed again and again.
이 훌륭한 수리야 베다나(Sûrya Bhedana)는 이마(전두동)를 깨끗하게 하고, 바타(Vâta)의 장애를 파괴하며, 벌레를 제거하므로 반복해서 수행해야 합니다.
| Translation: I am going to describe the procedure of the practice of Yoga, in order that Yogîs may succeed. A wise man should leave his bed in the Usâ Kâla (i.e., at the peep of dawn or 4 o'clock) in the morning.
Remembering his guru over his head, and his desired deity in his heart, after answering the calls of nature, and cleaning his mouth, he should apply Bhasma (ashes).
In a clean spot, clean room and charming ground, he should spread a soft âsana (cloth for sitting on). Having seated on it and remembering, in his mind his guru and his God.
Having extolled the place and the time and taking up the vow thus: 'To day by the grace of God, I will perform Prânâyâmas with âsanas for gaining samâdhi (trance) and its fruits.' He should salute the infinite Deva, Lord of the Nâgas, to ensure success in the âsanas (postures).
Salutation to the Lord of the Nâgas, who is adorned with thousands of heads, set with brilliant jewels (Manis), and who has sustained the whole universe, nourishes it, and is infinite. After this he should begin his exercise of âsanas and when fatigued, he should practise Śava âsana. Should there be no fatigue, he should not practise it.
Before Kumbhaka, he should perform Viparîta Karnî mudrâ, in order that he may be able to perform Jâlandhar bandha comfortably.
Sipping a little water, he should begin the exercise of Prânâyâma, after saluting Yogindras, as described in the
Karma Parana, in the words of Śiva.
Such as "Saluting Yogindras and their disciples and gurû Vinâyaka, the Yogî should unite with me with composed mind."
While practising, he should sit with Siddhâsana, and having performed bandha and Kumbhaka, should begin with 10 Prânâyâmas the first day, and go on increasing 5 daily.
With composed mind 80 Kumbhakas should be performed at a time; beginning first with the Chandra(the left nostril) and then sûrya (the right nostril).
This has been spoken of by wise men as Anuloma and Viloma. Having practised Sûrya Bhedan, with Bandhas, (the wise rust) should practise Ujjâyî and then Sîtkârî Śîtalî, and Bhastrikâ, he may practice others or not.
He should practise mudrâs properly, as instructed by his guru. Then sitting with Padmâsana, he should hear anâhata nâda attentively.
He should resign the fruits of all his practice reverently to God, and, on rising on the completion of the practice, a warm bath should be taken.
The bath should bring all the daily duties briefly to an end.
At noon also a little rest should be taken at the end of the exercise, and then food should be taken.
Yogîs should always take wholesome food and never anything unwholesome. After dinner he should eat Ilâchî or lavanga.
Some like camphor, and betel leaf. To the Yogîs, practising Prânâyâma, betel leaf without powders, i, e., lime, nuts and kâtha, is beneficial.
After taking food he should read books treating of salvation, or hear Purânas and repeat the name of God.
In the evening the exercise should be begun after finishing sandyhâ, as before, beginning the practice ghatikâ or one hour before the sun sets.
Evening sandhyâ should always be performed after practice, and Hatha Yoga should be practised at midnight.
Viparîta Karni is to be practised in the evening and at midnight, and not just after eating, as it does no good at this time.
|
번역: 나는 요기들이 성공할 수 있도록 요가 수련의 절차를 설명할 것입니다. 현명한 사람은 아침에 Usâ Kâla(즉, 새벽이 다가올 때 또는 4시)에 침대를 떠나야 합니다.
머리 위로 구루를 기억하고, 마음속에 원하는 신을 기억하고, 자연의 부름에 응답하고 입을 깨끗이 한 후에 바스마(재)를 발라야 합니다.
깨끗한 장소, 깨끗한 방, 매력적인 땅에 부드러운 아사나(앉기 위한 천)를 깔아야 합니다. 그 위에 앉아 그의 마음 속에 그의 스승과 그의 신을 기억합니다.
장소와 시간을 칭찬하고 다음과 같이 맹세했습니다. '오늘 나는 신의 은총으로 삼매(삼매)와 그 열매를 얻기 위해 아사나와 함께 프라나야마를 수행하겠습니다.' 그는 아사나(자세)의 성공을 보장하기 위해 Nâgas의 군주인 무한한 Deva에게 경의를 표해야 합니다.
수천 개의 머리로 장식되고 찬란한 보석(마니스)으로 장식되어 있으며, 온 우주를 지탱하고 영양을 공급하며 무한하신 나가의 군주에게 경의를 표합니다. 그 후에는 아사나 수련을 시작해야 하고, 피곤할 때는 샤바 아사나 수련을 해야 합니다. 피로가 없다면 연습하지 말아야 한다.
Kumbhaka 이전에 그는 Jâlandhar bandha를 편안하게 수행할 수 있도록 Viparîta Karnî mudrâ를 수행해야 합니다.
약간의 물을 마시고 요긴드라에게 경의를 표한 후 프라나야마 수행을 시작해야 합니다.
시바(Śiva)의 말에 따르면 카르마 파라나(Karma Parana)입니다.
"요긴드라와 그들의 제자들, 그리고 구루 비나야카에게 경의를 표하는 요기는 침착한 마음으로 나와 연합해야 합니다."
수행하는 동안 그는 싯다사나와 함께 앉아 반다와 쿰바카를 수행한 후 첫날 10번의 프라나야마로 시작하여 매일 5번씩 늘려야 합니다.
차분한 마음으로 한 번에 80개의 Kumbhaka를 수행해야 합니다. 처음에는 Chandra(왼쪽 콧구멍)부터 시작하고 그 다음에는 sûrya(오른쪽 콧구멍)로 시작합니다.
이것은 현자들에 의해 Anuloma와 Viloma로 언급되었습니다. Bandhas(현명한 녹)와 함께 Sûrya Bhedan을 수행한 후 Ujjâyî, 그 다음 Sîtkârî Śîtalî 및 Bhastrikâ를 수행해야 하며 다른 사람을 수행할 수도 있고 안 할 수도 있습니다.
그는 구루의 지시에 따라 무드라를 올바르게 수행해야 합니다. 그런 다음 Padmâsana와 함께 앉아 anâhata nâda를 주의 깊게 들어야 합니다.
그는 자신의 모든 수행의 결과를 하나님께 경건하게 바쳐야 하며, 수행이 끝나면 일어나 따뜻한 물로 목욕해야 합니다.
목욕은 모든 일상 업무를 잠시 마무리해야 합니다.
정오에도 운동이 끝나면 약간의 휴식을 취한 후 음식을 섭취해야 합니다.
요기는 항상 건강에 좋은 음식을 섭취해야 하며, 결코 건강에 해로운 음식은 섭취하지 않아야 합니다. 저녁 식사 후에는 Ilâchî 또는 lavanga를 먹어야 합니다.
일부는 장뇌와 빈랑나무 잎을 좋아합니다. 요기들에게는 가루, 즉 라임, 견과류, 카타가 없는 빈랑 잎인 프라나야마(Prânâyâma)를 수행하는 것이 유익합니다.
음식을 먹은 후에는 구원에 관한 책을 읽거나 푸라나(Puranas)를 듣고 신의 이름을 반복해야 합니다.
저녁에는 sandyhâ를 마친 후 이전과 마찬가지로 가티카 수련을 시작하거나 해가 지기 한 시간 전에 운동을 시작해야 합니다.
저녁 sandhyâ는 항상 연습 후에 수행해야 하며 하타 요가는 자정에 수행해야 합니다.
비파리타 카르니(Viparîta Karni)는 저녁과 자정에 수행해야 하며, 식사 직후가 아니라 지금은 아무 소용이 없기 때문에 수행해야 합니다.
|
Ujjâyî
우짜이
[2.51] Having closed the opening of the Nâdî (Larynx), the air should be drawn in such a way that it goes touching from the throat to the chest, and making noise while passing.
나디(Nâdî,후두)의 입구를 닫은 후 공기가 목에서 가슴까지 닿고 지나갈 때 소음이 나는 방식으로 흡입되어야 합니다.
[2.52]It should be restrained, as before, and then let out through Idâ (the left nostril). This removes ślesmâ (phlegm) in the throat and increases the appetite.
이전과 같이 억제한 다음 이다(Idâ,왼쪽 콧구멍)를 통해 배출해야 합니다. 이는 목에 있는 가래를 제거하고 식욕을 증가시킵니다.
[2.53]It destroys the defects of the nâdîs, dropsy and disorders of Dhâtu (humours). Ujjâyî should be performed in all conditions of life, even while walking or sitting.
그것은 나디(nâdîs)의 결함, 수종(붓기) 및 다투(기분이나 마음의 상태)의 무질서를 파괴합니다. 우짜이(Ujjâyî)는 걷거나 앉아 있는 동안에도 삶의 모든 조건에서 수행되어야 합니다.
[2.54]Sîtkârî
Sîtkârî is performed by drawing in the air through the mouth, keeping the tongue between the lips. The air thus drawn in should not be expelled through the outh. By practising in this way, one becomes next to the God of Love in beauty.
싯카리
시트카리(Sîtkârî)는 혀를 입술 사이에 두고 입을 통해 공기를 끌어들이는 방식으로 수행됩니다. 이렇게 흡입된 공기는 밖으로 배출되어서는 안 됩니다. 이런 식으로 수행함으로써 사람은 아름다움에 있어 사랑의 신 옆에 있게 됩니다.
[2.55]He is regarded adorable by the Yoginîs and becomes the destroyer of the cycle of creation, He is not afflicted with hunger, thirst, sleep or lassitude.
그는 요기니들에게 사랑받는 존재로 여겨지며 창조의 순환을 파괴하는 존재가 됩니다. 그는 배고픔, 목마름, 잠, 권태로 고통받지 않습니다.
[2.56]The Satwa of his body becomes free from all the disturbances. In truth, he becomes the lord of the Yogîs in this world.
그의 몸의 사트와(Satwa)는 모든 방해로부터 자유로워집니다. 실제로 그는 이 세상 요기들의 영주가 됩니다.
[2.57]Śîtalî
As in the above (Sîtkári), the tongue to be protruded a little out of the lips, when the air is drawn in. It is kept confined, as before, and then expelled slowly through the nostrils.
시탈리
위(Sîtkári)와 같이 공기를 흡입할 때 혀가 입술 밖으로 약간 튀어나오는 것입니다. 이전과 같이 갇혀 있다가 천천히 콧구멍을 통해 배출됩니다.
[2.58]This Śîtalî Ḳumbhikâ cures colic,(enlarged) spleen, fever, disorders of bile, hunger, thirst, and counteracts poisons.
이 시탈리 쿰바카(Śîtalî Ḳumbhikâ)는 복통, 비장, 열, 담즙 장애, 배고픔, 갈증을 치료하고 독을 중화시킵니다.
[2.59]The Bhastrikâ
The Padma Âsana consists in crossing the feet and placing them on both the thighs; it is the destroyer of all sins.
바스트리카
파드마 아사나(Padma Âsana)는 발을 교차시켜 양쪽 허벅지에 놓는 것으로 구성됩니다. 그것은 모든 죄를 파괴하는 것입니다.
[2.60]Binding the PadmaÂsana and keeping the body straight,closing the mouth carefully, let the air be expelled through the nose.
파드마아사나를 묶고 몸을 곧게 유지한 후 입을 조심스럽게 다물고 코를 통해 공기를 빼냅니다.
[2.61] It should be filled up to the lotus of the heart, by drawing it in with force, making noise and touching the throat, the chest and the head.
힘껏 끌어당겨 소리를 내며 목과 가슴, 머리를 만져 마음의 연꽃까지 채워야 합니다.
[2.62] It should he expelled again and filled again and again as
before, just as a pair of bellows of the blacksmith is
worked.
대장장이가 풀무질을 하듯, 예전처럼 계속해서 내보내고 또 채우고 또 채워야 할 것입니다.
[2.63] In the same way, the air of the body should be moved intelligently, filling it through Sûrya when fatigue is experienced.
마찬가지로 신체의 공기도 지능적으로 움직여 피로를 느낄 때 Sûrya를 통해 공기를 채워야 합니다.
[2.64] The air should be drawn in through the right nostril by pressing the thumb against the left side of the nose, so as to close the left nostril; and when filled to the full, it should be closed with the fourth finger (the one next to the little finger) and kept confined.
왼쪽 콧구멍을 막도록 엄지손가락을 코의 왼쪽 면에 대고 눌러 오른쪽 콧구멍을 통해 공기를 흡입해야 합니다. 가득 차면 네 번째 손가락(새끼손가락 옆에 있는 손가락)으로 닫고 꼭꼭 눌러야 합니다.
[2.65] Having confined it properly, it should be expelled through the Idâ (left nostril). This destroys Vâta, pitta (bile) and phlegm and increases the digestive power (the gastric fire).
그것을 적절하게 가둔 후에는 이다(왼쪽 콧구멍)를 통해 배출되어야 합니다. 이는 바타(Vâta), 피타(담즙) 및 가래를 파괴하고 소화력(위화)을 증가시킵니다.
[2.66] It quickly awakens the Kundalinî, purifies the system, gives pleasure, and is beneficial. It destroys phlegm and the impurities accumulated at the entrance of the Brahma Nâdî.
그것은 쿤달리니(Kundalinî)를 빨리 깨우고 시스템을 정화하며 즐거움을 주고 유익합니다. 범천의 입구에 쌓인 담과 불순물을 파괴합니다.
[2.67] This Bhastrikâ should be performed plentifully, for it breaks the three knots: Brahma granthi (in the chest), Visnu granthi (in the throat), and Rudra granthi
(between the eyebrows) of the body.
이 바스트리카(Bhastrikâ)는 몸의 세 가지 매듭인 브라마 그란티(Brahma granthi,가슴), 비스누 그란티(Visnu granthi,목), 루드라 그란티(Rudra granthi,미간)를 끊기 때문에 많이 수행해야 합니다.
[2.68] The Bhrâmari
By filling the air with force, making noise like Bhringi (wasp), and expelling it slowly, making noise in the same way; this practice causes a sort of ecstacy in the minds of Yogîndras.
브라마니
공기를 힘껏 채우고 브링기(말벌)처럼 소리를 내며 천천히 쫓아내면서 같은 소리를 낸다. 이 관행은 요긴드라(Yogîndras)의 마음에 일종의 황홀경을 불러일으킵니다.
[2.69]The mûrchhâ
Closing the passages with Jâlandhar Bandha firmly at the end of Pûraka, and expelling the air slowly, is called mûrchhâ, from its causing the mind to swoon and giving comfort.
무르차
푸라카(Pûraka)의 끝에서 잘란다 반다(Jâlandhar Bandha)로 통로를 단단히 닫고 공기를 천천히 배출하는 것을 무르차(mûrchhâ)라고 합니다. 이는 마음을 황홀하게 만들고 편안함을 준다는 의미에서입니다.
[2.70] The Plâvinî
When the belly is filled with air and the inside of the body is filled to its utmost with air, the body floats on the deepest water, like the leaf of a lotus.
플라비니(Plâvinî)
배를 공기로 채우고 몸 속까지 공기로 가득 채우면 몸은 연꽃잎처럼 가장 깊은 물 위에 떠다닙니다.
[2.71]Considering Pûraka (Filling), Rechaka (expelling) and Kumbhaka (confining), Prânâyâma is of three kinds, but considering it accompanied by Pûraka and Rechaka, and without these, it is of two kinds only, i.e., Sahita (with) and Kevala (alone).
푸라카(Pûraka,채우기), 레차카(Rechaka,내보내기) 및 쿰바카(Kumbhaka,유지 또는 제한)를 고려하면 프라나야마(Prânâyâma)는 세 가지 종류가 있지만 푸라카(Pûraka)와 레차카(Rechaka)가 동반되고 이들이 없는 것을 고려하면 사히타(와 함께)와 케발라 (홀로)의 두 종류만 있습니다.
[2.72]Exercise in Sahita should be continued till success in Kevala is gained. This latter is simply confining the air with ease, without Rechaka and Pûraka.
케발라(Kevala)에서 성공할 때까지 사히타(Sahita)에서의 운동은 계속되어야 합니다. 후자는 레차카(Rechaka)와 푸라카(Pûraka) 없이 단순히 공기를 쉽게 제한하는 것입니다.
[2.73]In the practice of Kevala Prânâyâma when it can be performed successfully without Rechaka and Pûraka, then it is called Kevala Kumbhaka.
케발라 프라나야마(Kevala Prânâyâma) 수행에서 레차카(Rechaka)와 푸라카(Pûraka) 없이도 성공적으로 수행할 수 있는 경우 이를 케발라 쿰바카(Kevala Kumbhaka)라고 합니다.
[2.74]There is nothing in the three worlds which may be difficult to obtain for him who is able to keep the air confined according to pleasure, by means of Kevala Kumbhaka.
케발라 쿰바카(Kevala Kumbhaka)를 통해 즐거움에 따라 공기를 제한할 수 있는 사람이 삼계에서 얻기 어려운 것은 아무것도 없습니다.
[2.75]He obtains the position of Râja Yoga undoubtedly.
Kundalinî awakens by Kumbhaka, and by its awakening, Susumnâ becomes free from impurities.
그는 의심할 바 없이 라자 요가(Râja Yoga)의 지위를 얻습니다.
쿤달리니(Kundalinî)는 쿰바카(Kumbhaka)에 의해 깨어나고 수숨나(Susumnâ)는 불순물로부터 자유로워집니다.
[2.76]No success in Râja Yoga without Hatha Yoga, and no success in Hatha Yoga without Râja Yoga. One should, therefore, practise both of these well, till complete success is gained.
하타 요가 없이는 라자 요가에 성공할 수 없고, 라자 요가 없이는 하타 요가에 성공할 수 없습니다. 그러므로 완전한 성공을 얻을 때까지 이 두 가지를 모두 잘 실천해야 합니다.
[2.77]On the completion of Kumbhaka, the mind should be given rest. By practising in this way one is raised to the position of (succeeds in getting) Râja Yoga.
쿰바카(Kumbhaka)가 완료되면 마음에 휴식이 주어져야 합니다. 이런 식으로 수행함으로써 사람은 라자 요가(얻는 데 성공)의 위치로 올라갑니다.
[2.78]When the body becomes lean, the face glows with delight, Anâhatanâda manifests, and eyes are clear, body is healthy, bindu under control, and appetite increases, then one should know that the Nâdîs are purified and success in Hatha Yoga is approaching.
몸이 가늘어지고, 얼굴이 기쁨으로 빛나고, 아나하타나다가 나타나고, 눈이 맑아지고, 몸이 건강해지고, 빈두가 통제되고, 식욕이 증가할 때, 나디스가 정화되고 하타 요가의 성공이 다가오고 있음을 알아야 합니다.
End of Chapter II
2장의 끝
|
उपदेशः २
द्वितीयोपदेश्: Dvitīyopadeśah
अथासने दृधे योगी वशी हितमिताशनः ।
गुरूपदिष्टमार्गेण प्राणायामान्समभ्यसेत् ॥ २.१ ॥
[2.1]Athāsane drdhe yogī vaśī hitamitāśanah
Ghurūpadishtamārghena prānāyāmānsamabhyaset
चले वाते चलं चित्तं निश्चले निश्चलं भवेत् ।
योगी स्थाणुत्वं आप्नोति ततो वायुं निरोधयेत् ॥ २.२ ॥
यावद्वायुः स्थितो देहे तावज्जीवनं उच्यते ।
मरणं तस्य निष्क्रान्तिस्ततो वायुं निरोधयेत् ॥ २.३ ॥
मलाकलासु नाडीषु मारुतो नैव मध्यगः ।
कथं स्यादुन्मनीभावः कार्यसिद्धिः कथं भवेत् ॥ २.४ ॥
शुद्धं एति यदा सर्वं नाडीचक्रं मलाकुलम् ।
तदैव जायते योगी प्राणसंग्रहणे क्षमः ॥ २.५ ॥
प्राणायामं ततः कुर्यान्नित्यं सात्त्विकया धिया ।
यथा सुषुम्णानाडीस्था मलाः शुद्धिं प्रयान्ति च ॥ २.६ ॥
बद्धपद्मासनो योगी प्राणं चन्द्रेण पूरयेत् ।
धारयित्वा यथाशक्ति भूयः सूर्येण रेचयेत् ॥ २.७ ॥
प्राणं सूर्येण चाकृष्य पूरयेदुदरं शनैः ।
विधिवत्कुम्भकं कृत्वा पुनश्चन्द्रेण रेचयेत् ॥ २.८ ॥
येन त्यजेत्तेन पीत्वा धारयेदतिरोधतः ।
रेचयेच्च ततोऽन्येन शनैरेव न वेगतः ॥ २.९ ॥
प्राणं चेदिडया पिबेन्नियमितं भूयोऽन्यथा रेचयेत्
पीत्वा पिङ्गलया समीरणं अथो बद्ध्वा त्यजेद्वामया ।
सूर्यचन्द्रमसोरनेन विधिनाभ्यासं सदा तन्वतां
शुद्धा नाडिगणा भवन्ति यमिनां मासत्रयादूर्ध्वतः ॥ २.१० ॥
प्रातर्मध्यन्दिने सायं अर्धरात्रे च कुम्भकान् ।
शनैरशीतिपर्यन्तं चतुर्वारं समभ्यसेत् ॥ २.११ ॥
कनीयसि भवेद्स्वेद कम्पो भवति मध्यमे ।
उत्तमे स्थानं आप्नोति ततो वायुं निबन्धयेत् ॥ २.१२ ॥
जलेन श्रमजातेन गात्रमर्दनं आचरेत् ।
दृढता लघुता चैव तेन गात्रस्य जायते ॥ २.१३ ॥
अभ्यासकाले प्रथमे शस्तं क्षीराज्यभोजनम् ।
ततोऽभ्यासे दृढीभूते न तादृङ्नियमग्रहः ॥ २.१४ ॥
यथा सिंहो गजो व्याघ्रो भवेद्वश्यः शनैः शनैः ।
तथैव सेवितो वायुरन्यथा हन्ति साधकम् ॥ २.१५ ॥
प्राणायामेन युक्तेन सर्वरोगक्षयो भवेत् ।
अयुक्ताभ्यासयोगेन सर्वरोगसमुद्गमः ॥ २.१६ ॥
हिक्का श्वासश्च कासश्च शिरःकर्णाक्षिवेदनाः ।
भवन्ति विविधाः रोगाः पवनस्य प्रकोपतः ॥ २.१७ ॥
युक्तं युक्तं त्यजेद्वायुं युक्तं युक्तं च पूरयेत् ।
युक्तं युक्तं च बध्नीयादेवं सिद्धिं अवाप्नुयात् ॥ २.१८ ॥
यदा तु नाडीशुद्धिः स्यात्तथा चिह्नानि बाह्यतः ।
कायस्य कृशता कान्तिस्तदा जायते निश्चितम् ॥ २.१९ ॥
यथेष्टं धारणं वायोरनलस्य प्रदीपनम् ।
नादाभिव्यक्तिरारोग्यं जायते नाडिशोधनात् ॥ २.२० ॥
मेदश्लेष्माधिकः पूर्वं षट्कर्माणि समाचरेत् ।
अन्यस्तु नाचरेत्तानि दोषाणां समभावतः ॥ २.२१ ॥
धौतिर्बस्तिस्तथा नेतिस्त्राटकं नौलिकं तथा ।
कपालभातिश्चैतानि षट्कर्माणि प्रचक्षते ॥ २.२२ ॥
कर्म षट्कं इदं गोप्यं घटशोधनकारकम् ।
विचित्रगुणसन्धाय पूज्यते योगिपुङ्गवैः ॥ २.२३ ॥
तत्र धौतिः
चतुरङ्गुलविस्तारं हस्तपञ्चदशायतम् ।
गुरूपदिष्टमार्गेण सिक्तं वस्त्रं शनैर्ग्रसेत् ।
पुनः प्रत्याहरेच्चैतदुदितं धौतिकर्म तत् ॥ २.२४ ॥
कासश्वासप्लीहकुष्ठं कफरोगाश्च विंशतिः ।
धौतिकर्मप्रभावेण प्रयान्त्येव न संशयः ॥ २.२५ ॥
अथ बस्तिः
नाभिदघ्नजले पायौ न्यस्तनालोत्कटासनः ।
आधाराकुञ्चनं कुर्यात्क्षालनं बस्तिकर्म तत् ॥ २.२६ ॥
गुल्मप्लीहोदरं चापि वातपित्तकफोद्भवाः ।
बस्तिकर्मप्रभावेण क्षीयन्ते सकलामयाः ॥ २.२७ ॥
धान्त्वद्रियान्तःकरणप्रसादं
दधाच्च कान्तिं दहनप्रदीप्तम् ।
अशेषदोषोपचयं निहन्याद्
अभ्यस्यमानं जलबस्तिकर्म ॥ २.२८ ॥
अथ नेतिः
सूत्रं वितस्तिसुस्निग्धं नासानाले प्रवेशयेत् ।
मुखान्निर्गमयेच्चैषा नेतिः सिद्धैर्निगद्यते ॥ २.२९ ॥
कपालशोधिनी चैव दिव्यदृष्टिप्रदायिनी ।
जत्रूर्ध्वजातरोगौघं नेतिराशु निहन्ति च ॥ २.३० ॥
अथ त्राटकम्
निरीक्षेन्निश्चलदृशा सूक्ष्मलक्ष्यं समाहितः ।
अश्रुसम्पातपर्यन्तं आचार्यैस्त्राटकं स्मृतम् ॥ २.३१ ॥
मोचनं नेत्ररोगाणां तन्दाद्रीणां कपाटकम् ।
यत्नतस्त्राटकं गोप्यं यथा हाटकपेटकम् ॥ २.३२ ॥
अथ नौलिः
अमन्दावर्तवेगेन तुन्दं सव्यापसव्यतः ।
नतांसो भ्रामयेदेषा नौलिः सिद्धैः प्रशस्यते ॥ २.३३ ॥
मन्दाग्निसन्दीपनपाचनादिसन्धापिकानन्दकरी सदैव ।
अशेषदोषमयशोषणी च हठक्रिया मौलिरियं च नौलिः ॥ २.३४ ॥
अथ कपालभातिः
भस्त्रावल्लोहकारस्य रेचपूरौ ससम्भ्रमौ ।
कपालभातिर्विख्याता कफदोषविशोषणी ॥ २.३५ ॥
षट्कर्मनिर्गतस्थौल्यकफदोषमलादिकः ।
प्राणायामं ततः कुर्यादनायासेन सिद्ध्यति ॥ २.३६ ॥
प्राणायामैरेव सर्वे प्रशुष्यन्ति मला इति ।
आचार्याणां तु केषांचिदन्यत्कर्म न संमतम् ॥ २.३७ ॥
अथ गजकरणी
उदरगतपदार्थं उद्वमन्ति
पवनं अपानं उदीर्य कण्ठनाले ।
क्रमपरिचयवश्यनाडिचक्रा
गजकरणीति निगद्यते हठज्ञैः ॥ २.३८ ॥
ब्रह्मादयोऽपि त्रिदशाः पवनाभ्यासतत्पराः ।
अभूवन्नन्तकभ्यात्तस्मात्पवनं अभ्यसेत् ॥ २.३९ ॥
यावद्बद्धो मरुद्देहे यावच्चित्तं निराकुलम् ।
यावद्दृष्टिर्भ्रुवोर्मध्ये तावत्कालभयं कुतः ॥ २.४० ॥
विधिवत्प्राणसंयामैर्नाडीचक्रे विशोधिते ।
सुषुम्णावदनं भित्त्वा सुखाद्विशति मारुतः ॥ २.४१ ॥
अथ मनोन्मनी
मारुते मध्यसंचारे मनःस्थैर्यं प्रजायते ।
यो मनःसुस्थिरीभावः सैवावस्था मनोन्मनी ॥ २.४२ ॥
तत्सिद्धये विधानज्ञाश्चित्रान्कुर्वन्ति कुम्भकान् ।
विचित्र कुम्भकाभ्यासाद्विचित्रां सिद्धिं आप्नुयात् ॥ २.४३ ॥
अथ कुम्भकभेदाः
सूर्यभेदनं उज्जायी सीत्कारी शीतली तथा ।
भस्त्रिका भ्रामरी मूर्च्छा प्लाविनीत्यष्टकुम्भकाः ॥ २.४४ ॥
पूरकान्ते तु कर्तव्यो बन्धो जालन्धराभिधः ।
कुम्भकान्ते रेचकादौ कर्तव्यस्तूड्डियानकः ॥ २.४५ ॥
अधस्तात्कुञ्चनेनाशु कण्ठसङ्कोचने कृते ।
मध्ये पश्चिमतानेन स्यात्प्राणो ब्रह्मनाडिगः ॥ २.४६ ॥
आपानं ऊर्ध्वं उत्थाप्य प्राणं कण्ठादधो नयेत् ।
योगी जराविमुक्तः सन्षोडशाब्दवया भवेत् ॥ २.४७ ॥
अथ सूर्यभेदनम्
आसने सुखदे योगी बद्ध्वा चैवासनं ततः ।
दक्षनाड्या समाकृष्य बहिःस्थं पवनं शनैः ॥ २.४८ ॥
आकेशादानखाग्राच्च निरोधावधि कुम्भयेत् ।
ततः शनैः सव्यनाड्या रेचयेत्पवनं शनैः ॥ २.४९ ॥
कपालशोधनं वातदोषघ्नं कृमिदोषहृत् ।
पुनः पुनरिदं कार्यं सूर्यभेदनं उत्तमम् ॥ २.५० ॥
अथ उज्जायी
मुखं संयम्य नाडीभ्यां आकृष्य पवनं शनैः ।
यथा लगति कण्ठात्तु हृदयावधि सस्वनम् ॥ २.५१ ॥
पूर्ववत्कुम्भयेत्प्राणं रेचयेदिडया तथा ।
श्लेष्मदोषहरं कण्ठे देहानलविवर्धनम् ॥ २.५२ ॥
नाडीजलोदराधातुगतदोषविनाशनम् ।
गच्छता तिष्ठता कार्यं उज्जाय्याख्यं तु कुम्भकम् ॥ २.५३ ॥
अथ सीत्कारी
सीत्कां कुर्यात्तथा वक्त्रे घ्राणेनैव विजृम्भिकाम् ।
एवं अभ्यासयोगेन कामदेवो द्वितीयकः ॥ २.५४ ॥
योगिनी चक्रसंमान्यः सृष्टिसंहारकारकः ।
न क्षुधा न तृषा निद्रा नैवालस्यं प्रजायते ॥ २.५५ ॥
भवेत्सत्त्वं च देहस्य सर्वोपद्रववर्जितः ।
अनेन विधिना सत्यं योगीन्द्रो भूमिमण्डले ॥ २.५६ ॥
अथ शीतली
जिह्वया वायुं आकृष्य पूर्ववत्कुम्भसाधनम् ।
शनकैर्घ्राणरन्ध्राभ्यां रेचयेत्पवनं सुधीः ॥ २.५७ ॥
गुल्मप्लीहादिकान्रोगान्ज्वरं पित्तं क्षुधां तृषाम् ।
विषाणि शीतली नाम कुम्भिकेयं निहन्ति हि ॥ २.५८ ॥
अथ भस्त्रिका
ऊर्वोरुपरि संस्थाप्य शुभे पादतले उभे ।
पद्मासनं भवेदेतत्सर्वपापप्रणाशनम् ॥ २.५९ ॥
सम्यक्पद्मासनं बद्ध्वा समग्रीवोदरः सुधीः ।
मुखं संयम्य यत्नेन प्राणं घ्राणेन रेचयेत् ॥ २.६० ॥
यथा लगति हृत्कण्ठे कपालावधि सस्वनम् ।
वेगेन पूरयेच्चापि हृत्पद्मावधि मारुतम् ॥ २.६१ ॥
पुनर्विरेचयेत्तद्वत्पूरयेच्च पुनः पुनः ।
यथैव लोहकारेण भस्त्रा वेगेन चाल्यते ॥ २.६२ ॥
तथैव स्वशरीरस्थं चालयेत्पवनं धिया ।
यदा श्रमो भवेद्देहे तदा सूर्येण पूरयेत् ॥ २.६३ ॥
यथोदरं भवेत्पूर्णं अनिलेन तथा लघु ।
धारयेन्नासिकां मध्यातर्जनीभ्यां विना दृढम् ॥ २.६४ ॥
विधिवत्कुम्भकं कृत्वा रेचयेदिडयानिलम् ।
वातपित्तश्लेष्महरं शरीराग्निविवर्धनम् ॥ २.६५ ॥
कुण्डली बोधकं क्षिप्रं पवनं सुखदं हितम् ।
ब्रह्मनाडीमुखे संस्थकफाद्यर्गलनाशनम् ॥ २.६६ ॥
सम्यग्गात्रसमुद्भूतग्रन्थित्रयविभेदकम् ।
विशेषेणैव कर्तव्यं भस्त्राख्यं कुम्भकं त्विदम् ॥ २.६७ ॥
अथ भ्रामरी
वेगाद्घोषं पूरकं भृङ्गनादं
भृङ्गीनादं रेचकं मन्दमन्दम् ।
योगीन्द्राण्¸अं एवं अभ्यासयोगाच्
चित्ते जाता काचिदानन्दलीला ॥ २.६८ ॥
अथ मूर्च्छा
पूरकान्ते गाढतरं बद्ध्वा जालन्धरं शनैः ।
रेचयेन्मूर्च्छाख्येयं मनोमूर्च्छा सुखप्रदा ॥ २.६९ ॥
अथ प्लाविनी
अन्तः प्रवर्तितोदारमारुतापूरितोदरः ।
पयस्यगाधेऽपि सुखात्प्लवते पद्मपत्रवत् ॥ २.७० ॥
प्राणायामस्त्रिधा प्रोक्तो रेचपूरककुम्भकैः ।
सहितः केवलश्चेति कुम्भको द्विविधो मतः ॥ २.७१ ॥
यावत्केवलसिद्धिः स्यात्सहितं तावदभ्यसेत् ।
रेचकं पूरकं मुक्त्वा सुखं यद्वायुधारणम् ॥ २.७२ ॥
प्राणायामोऽयं इत्युक्तः स वै केवलकुम्भकः ।
कुम्भके केवले सिद्धे रेचपूरकवर्जिते ॥ २.७३ ॥
न तस्य दुर्लभं किंचित्त्रिषु लोकेषु विद्यते ।
शक्तः केवलकुम्भेन यथेष्टं वायुधारणात् ॥ २.७४ ॥
राजयोगपदं चापि लभते नात्र संशयः ।
कुम्भकात्कुण्डलीबोधः कुण्डलीबोधतो भवेत् ।
अनर्गला सुषुम्णा च हठसिद्धिश्च जायते ॥ २.७५ ॥
हठं विना राजयोगो राजयोगं विना हठः ।
न सिध्यति ततो युग्मं आनिष्पत्तेः समभ्यसेत् ॥ २.७६ ॥
कुम्भकप्राणरोधान्ते कुर्याच्चित्तं निराश्रयम् ।
एवं अभ्यासयोगेन राजयोगपदं व्रजेत् ॥ २.७७ ॥
वपुः कृशत्वं वदने प्रसन्नता
नादस्फुटत्वं नयने सुनिर्मले ।
अरोगता बिन्दुजयोऽग्निदीपनं
नाडीविशुद्धिर्हठसिद्धिलक्षणम् ॥ २.७८ ॥
इति हठप्रदीपिकायां द्वितीयोपदेशः ।
|
